Gulur, raušur, gręnn og blįr

Hver er sį veggur vķšur og hįr

veglegum settur röndum:

gulur, raušur, gręnn og blįr

geršur af meistarans höndum

 

Flestir žekkja žessa gįtu, žennan hśsgang, en höfundur er ókunnur.  Ķ gamalli rķmu er vegg keisarahallarinnar ķ Miklagarši lżst žannig:

 

Veggurinn bęši vķšur og hįr,

vęnum settur röndum,

gręnn og dökkur, raušur og grįr

og gjörr af meistara höndum.

 

Sennilegt er aš gįtan sé gerš eftir vķsu rķmunnar. Rįšningin er ekki veggur keisarahallarinnar ķ Miklagarši heldur regnboginn, eins og lesendur žekkja. Litir regnbogans eru aš vķsu gulur, raušur, gręnn og blįr - yst rauši liturinn, svo gulur, žį gręnn og innst blįi liturinn, eins og ķ listaverki Rśrķar REGNBOGINN sem stendur viš flugstöšina ķ Keflavķk.

Mörgum reynist erfitt aš nefna liti réttu nafni, enda eru litirnir oršnir fleiri en litirnir ķ regnboganum. Ķ maķ 2011 skrifaši frönskumęlandi Kanadabśi, Étienne Poisson, ritgerš viš Hįskóla Ķslands undir leišsögn Jóns Axels Haršarsonar prófessors um litaroršaforša ķ ķslensku. Segist hśn hafa įkvešiš aš „skrifa um liti vegna žess aš žrįtt fyrir góša kunnįttu ķ ķslensku finnst mér ég oft ekki vera sammįla Ķslendingum žegar kemur aš žvķ aš lżsa litum. Mašur spyr sig stundum hvort ašrir sjįi lit į sama hįtt. Žetta stafar af einkar huglęgu ešli lita, enda torskilgreinanlegt fyrirbęri. Öll tungumįl eru fęr um aš lżsa litum, en tungumįl eru meš mismörg og nįkvęm orš um žį. Ólķkt hlutlęgum hlutum eins og trjįm eša steinum eru litir ekki eins takmarkašir – menn eru stundum ósammįla um žaš hvaš einn eša annan lit ętti aš kalla. Til dęmis eru ljósir hestar oft sagšir vera grįir į ķslensku, en hvķtir į frönsku.” Og hśn spyr:  

„Hvernig žróast litaroršaforši? Eru algildar reglur um žaš? Hvernig flokkast litarorš? Eru öll tungumįl meš orš yfir sömu litina? Hvaša įhrif hefur móšurmįl manns į oršaval žegar kemur aš žvķ aš lżsa lit? Hvaš eru grundvallarlitarorš og hvers vegna eru ekki öll litarorš grundvallarlitarorš? Hvaš hefur ķslenska mörg litarorš? Hvašan koma žau? Hversu mörg žeirra eru gamall arfur og hversu mörg eru af erlendum uppruna? Hvernig er ķslenska frįbrugšin móšurmįli mķnu, Québec-frönsku?”

 

Fróšlegt er aš lesa ritgerš Étienne Poisson um litarorš ķ ķslensku.

 


« Sķšasta fęrsla | Nęsta fęrsla »

Athugasemdir

1 Smįmynd: Jón Žórhallsson

Žaš er hęgt aš vinna meš alla liti į bęši jįkvęšan og neikvęšan hįtt:

Litirnir ķ hinum nįttśrulega regnboga, litir blóma, himins og sólarlags geta haft gušdómlega fegurš og gefiš lķfinu gildi:

=Viš žörfnumst öll lita ķ okkar lķfi en žaš er verst ef aš gay-pride-fólk er komiš meš alla liti regnbogans ķ sinn fįna.

Muniš aš žaš setja ekki allir sömu merkingu ķ liti:

Ég gęti klęšst raušu į 1 maķ af žvķ aš ég vęri jafnašarmašur, ég gęti klęšst blįu af žvķ aš žaš er karlalitur, ég gęti klęšst gręnu af žvķ aš ég vęri nįttśruverndarsinni, ég gęti klęšst appelsķnugulu af žvķ aš ég vęri ķ björgunnarsveit, ég gęti notaš fjólublįtt til stušnings skįtaliljunni, ég gęti klęšst svörtu af žvķ aš ég vęri ķ lögreglunni, ég gęti klęšst hvķtu af žvķ aš žaš er litur hins góša į skįkboršinu.

Žetta gęti ég allt gert ĮN ŽESS AŠ AŠHYLLAST gay-pride-vitleysisgangin eša aš vera auglżsa stjórnmįlaflokka.

Jón Žórhallsson, 31.8.2015 kl. 10:35

Bęta viš athugasemd

Ekki er lengur hęgt aš skrifa athugasemdir viš fęrsluna, žar sem tķmamörk į athugasemdir eru lišin.

Innskrįning

Ath. Vinsamlegast kveikiš į Javascript til aš hefja innskrįningu.

Hafšu samband