Beint lýðræði - aukið traust

Skömmu fyrir páska horfði ég á beina útsendingu frá Alþingi. Það var sorgleg sjón og raunalegt á að heyra. Ráðherrann, sem sat fyrir svörum, grúfði sig yfir smátölvu, leit sjaldan upp en kallaði fram í fyrir ræðumönnum sem þuldu yfir honum skammir og kröfðu hann sagna, en fengu ekkert svar og lítið var um málefnalegar umræður.

Clement Attlee, forsætisráðherra Breta, sagði að lýðræði væri stjórnarform sem reist væri á umræðu. Nehru, forsætisráðherra Indlands, sagði að lýðræði væri leið að marki, ekki markmiðið sjálft og Þorbjörn Broddason prófessor lét svo um mælt í umræðuþætti í RÚV 1997, að lýðræði án upplýsingar væri verra en ekkert lýðræði.

Á Íslandi er lýðræðisleg - málefnaleg umræða af skornum skammti. Ráðandi stjórnmálamenn gera sér litla grein fyrir, að lýðræði er leið að marki og að upplýsingar eru grundvallaratriði. Forsætisráðherra leitast við að sundra þjóðinni með aðgerðum sínum og ummælum og fjármálaráðherra svarar aðfinnslum stjórnarandstöðunnar með því að benda á, að núverandi stjórnarflokkar hafi meirihluta á Alþingi - og ráði því málum.

Þjóðfundur var haldinn í Reykjavík í nóvember 2010 um nýja stjórnarskrá. Fundinn sátu nær þúsund manns á öllum aldri og kynjaskipting var nánast jöfn. Fundurinn komst að niðurstöðum, sem vonir stóðu til að nýtast mundu við vinnu að nýrri stjórnarskrá, sem enn hefur ekki orðið - en verða mun eftir næstu alþingiskosningar.

Eitt grundvallaratriði í niðurstöðum fundarins var, að almenningur fengi aukna aðkomu að þjóðmálum í þjóðaratkvæðagreiðslu, þar sem rafræn tækni yrði notuð, sem á eftir að knýja fram lýðræðislegar umbætur og stuðla að beinu lýðræði, leysa af hólmi úrelt viðhorf og úrelt vinnubrögð og auka gagnsæi, lýðræði - og traust.